با رایج ترین طبقه بندی پیانوهای آکوستیک آشنا شوید

گرچه که باید دعاگوی بارتولومئو کریستوفری ایتالیایی، مبدع ساده ترین شکل اولین پیانو باشیم. اما تکامل بعدی پیانو در قرن هجدهم توسط هنرمندان آلمانی و بهترین سازندگان پیانو در دنیا صورت گرفت. آلمانی ها شروع به ساخت و ارائه پیانوهای آکوستیک با کیفیتی متفاوت نمودند.

در ابتدا پیانوهای آکوستیک در خانه های اشرافی و سالن های اجرا قرار داشت اما کم کم با تولید انبوه و کاهش قیمت آن سر از خانه های طبقه متوسط درآورد و یکی از اساسی ترین عوامل رشد موسیقی در قرن هجده و نوزده میلادی را رقم زد.

از آن دوران تا کنون تکنولوژی ساخت پیانو تغییر فاحشی نداشته است. پیانوهای آکوستیک به دو زیرمجموعه دیواری (Upright) و گرند تقسیم بندی می شوند.

تفاوت اصلی این دو مدل پیانو در مکانیسم اکشن آنهاست. به گونه ای که در پیانوهای گرند چکش از زیر به سیمهای افقی ضربه وارد می کند و به سبب جاذبه زمین حرکت چکش ها به پایین سریعتر بوده و حالت اهرمی کلاویه ها ملموس تر می باشد.

اما در پیانوهای دیواری ضربه چکش به سیم های عمودی وارد می شود و برگشت کلاویه ها به سبب مکانیسم اهرمی خاص اکشن پیانوهای دیواری است.

طبقه بندی پیانوهای دیواری بر اساس ارتفاع آنها از کف زمین تا بلندترین قسمت پیانو است و هیچ طبقه بندی جامع ای که مورد تائید اکثریت کارشناسان حوزه موسیقی باشد وجود ندارد.

ولی به نظر ما، می توان طبقه بندی زیر را ساده ترین و در عین حال رایج ترین آن محسوب دانست:

1) پیانوهای اسپینت(Spinet): پیانوهای اسپینت با ارتفاعی کمتر از 100 سانتی متر کوتاه ترین سایز پیانوهای دیواری را تشکیل می دهند. این قبیل پیانوها به سبب ارتفاع کمی که دارند جای مناسبی برای قرار دادن کتابچه نت بر روی خود نخواهند داشت و به سبب کوچک بودن بیش از اندازه سیم ها، دامنه صدایی محدودی دارند و بدین سبب کم کم از خط تولید بسیاری از پیانو سازهای دنیا حذف شده اند.

2) پیانوهای کنسول(Console): کمی بلندتر از اسپینت و با ارتفاعی بین 100 الی 110 سانتی متر می باشند. اوج شکوفایی این دسته از پیانوها در دهه های گذشته در کشور آمریکا رخ داد. تولید کنندگان پیانوی امریکایی این سری پیانوها را با تنوع ظاهری زیادی در طراحی و رنگ به بازار عرضه نمودند. هدف آنها جذب مشتریانی بود که اهمیت زیادی به هماهنگ بودن پیانو با اثاثیه منزل خود می دادند.

3) پیانوهای استودیو(Studio): پیانویی است که بیشتر در آموزشگاه های موسیقی و استودیوهای ضبط صدا می بینیم و ارتفاع آنها 110 الی 121 سانتی متر می باشد و به خاطر صفحه صدای بزرگتر و سیم های بلندتر به شکل قابل توجهی صدایی بلند تر از پیانوهای کنسول دارند.
به نظر ما این رنج پیانوها بهترین انتخاب برای تمرین کردن و لذت بردن از صدای پیانو می باشند. در این رنج پیانوها شما عمده قابلیت های یک پیانوی استاندارد را خواهید داشت.

4) پیانوهای حرفه ای(Professional): این دسته از پیانوها، بلندترین پیانوهای دیواری را تشکیل می دهند و عموما از 121 سانتی متر بلندتر هستند و ممکن است حتی تا ارتفاع 150 سانتی متر هم دیده شوند که البته این نمونه ها فقط در دهه های قبل تولید می شده و به پیانوهای دیواری گرند موسوم بوده اند. با این نوع پیانوهای دیواری قادر خواهید بود قوی ترین نت های موسیقی را بنوازید.

در نطر داشته باشید پیانو سازهای آسیایی به سبب تولید انبوه و عدم استفاده از تکنولوژی و متریال قابل قبول مجبور شده اند که طول سیم ها و مساحت صفحه صدای پیانو را افزایش دهند. بدون شک پیانویی با ارتفاع مثلا 115 سانتی متر از برندهای معتبر پیانو سازهای دنیا شدت و حجم صدایی به مراتب بیشتر از پیانویی با ارتفاع حدود 130 سانتی متر یک تولیدکننده پیانوی غیر معتبر خواهد داشت. بنابراین تنها در نظر گرفتن ارتفاع پیانو ملاک قابل قبولی برای انتخاب آن نیست.


دسته بعد پیانوهای گرند هستند که در ایران به اشتباه به پیانوهای رویال مشهورند و طبقه بندی آنها بر اساس طول (عمق) این پیانوها می باشد. طول پیانو از ابتدای کلاویه تا آخر پیانو محاسبه می گردد.

طبقه بندی پیانوهای گرند:

1) پیانوی گرند کوچک (Petite Grand) : این دسته از پیانوها، کوچکترین سایز پیانوهای گرند را تشکیل می دهند. عمق این دسته از پیانوها بین 135 الی 147 سانتی متر می باشد.

2) پیانوی بیبی گرند(Baby Grand) : که دارای عمقی بین 147 الی 168 سانتی متر هستند. در نظر داشته باشید به سبب مکانیسم خاص پیانوهای گرند محل برخورد چکش به سیم ها تا کلاویه حدود 40 الی 50 سانتی متر بوده و طول سیم ها بالطبع از طول پیانو منهای این مقدار می باشد.
در واقع به همین علت پیانوهای Petite Grand و Baby Grand از نظر تکنیکی پیانوهای قابل قبولی در نظر پیانوسازهای معتبر نیستند و خیلی از آنها در تولیدات خود پیانوهای Petite Grand و Baby Grand ندارند.
باید بدانید که یک پیانوی دیواری از یک شرکت معتبر بسیار بهتر از یک پیانوی Petite Grand یا Baby Grand از یک شرکت پیانو ساز غیر معتبر است. زیرا که طبق توضیح فوق، طول بلندترین سیم های یک پیانوی Baby Grand حدود 100 سانتی متر می باشد، در صورتی که در پیانوهای دیواری به علت قرار گرفتن مایل سیم ها بر روی صفحه چدن، طول سیم ها بیشتر از یک پیانوی Baby Grand می باشد. به عنوان مثال طول بزرگترین سیم های یک پیانو دیواری به ارتفاع 115 سانت، حدود 127 سانتی متر می باشد.

3) پیانوی گرند مدیوم(Medium Grand) : این سایز پیانوهای گرند بزرگتر از دسته Baby هستند و عمق آنها بین 168 تا 175 سانتی متر می باشد.

4) پیانوی گرند پارلور(Parlor Grand) : این دسته از پیانوها عمقی بین 175 الی 185 سانتی متر دارند و به پیانو گرند سالن پذیرایی معروفند.

5) پیانوی گرند سمی کنسرت یا بال روم(Semiconcert or Ballroom Grand) : این دسته از پیانوهای گرند عمقی ما بین 185 الی 213 سانتی متر را شامل می شوند. سیم های بلند، عمق قابل ملاحظه و صفحه صدای بزرگ این پیانوها دلیل داشتن حجم صدای بالای این سایز از پیانوهای گرند می باشد.
غالباً از این سایز پیانو گرند برای اجراهای موسیقی در سالن های متوسط یا برای ضبط در استودیوهای موسیقی استفاده می شود. پیانیست های حرفه ای از این سایز پیانوهای گرند برای تمرین در منزل استفاده می کنند.

6) پیانوی کنسرت(Concert Grands) : طول دسته ششم پیانوهای گرند بیشتر از 215 سانت است که در مدل های Full Concert به 280 سانتی متر هم می رسد. لازم به ذکر است که بعضی از تولید کنندگان مطرح پیانو، سازهایی با طول بیش از 3 متر هم تولید می کنند.
از این سایز پیانوها تنها در اجراهای بسیار جدی و سالن های بزرگ و مطرح استفاده می شود. همچنین بر اساس سلیقه برخی از تولید کنندگان، در بعضی از این پیانوها تعدادی کلاویه در قسمت باس اضافه گردیده که ممکن است تعداد کل کلاویه ها را تا 96 عدد افزایش دهد. (تعداد کلاویه های استاندارد یک پیانو 88 عدد می باشد) همچنین در بعضی از آنها یک پدال چهارم نیز تعبیه کرده اند.